ریحانه موسوی | شهرآرانیوز؛ این نمایشگاه فرصتی است برای گردهمایی هنرمندانی با دیدگاهها و سبکهای متفاوت که هر یک با زبانی خاص به بیان احساسات و اندیشههای خود پرداختهاند.
هر اثر نه تنها نمایانگر مهارت فنی هنرمند است، بلکه داستانهایی را روایت میکند که در پس هر خط و رنگ نهفتهاند. این آثار دعوت نامهای هستند برای تماشاگران تا به دنیای خیال و تفکر هنرمندان سفر کنند و ارتباط عمیق تری با فرهنگ غنی ایرانی برقرار سازند.
از آنجا که نقاشی خط همواره در حال تحول است، این نمایشگاه فضایی برای تبادل نظر میان هنرمندان جوان و باتجربه فراهم کرده است. آنچه میخوانید، گزارشی از این نمایشگاه است.
کاظم خراسانی، طراح، گرافیست و خوش نویس، درباره برگزاری نمایشگاه «با من بخوان» گفت: با توجه به فضایی که نگارخانه در اختیار هنرمندان قرار داد، بیست اثر با رویکرد کلی نقاشی خط در این نمایشگاه وجود دارد و سعی شده است که از لحاظ اندازه و تکنیک مقداری حرفهای کار شود. این آثار شامل خطهای کوفی اولیه، کوفی نوین، دکوپاژهای حروف نستعلیق و برخی دست آزاد است، که با فرمهای تفننی تری کار شده و به گونهای نیست که بگوییم کارها کلاسیک است.
وی افزود: نقاشی خط باتوجه به پیشینه اش، فارغ از اینکه بگوییم در دورههای مختلف به خصوص قاجار حضور پررنگ تری داشته است، از دوره معاصرتر، با حضور مکتب سقاخانهای و اتفاقات خوبی که در آن زمان توسط پیشگامان هنر نوگرا برای تاریخ هنر ایران انجام شد، پیشینه تقریبا شصت ساله دارد.
وی مشهد را در عرصه هنرهای تجسمی جزو شهرهای پیشرو دانست و بیان کرد: وقتی که سه نفر اول نقاشی خط ایران را نام میبریم، چه کسانی که جزو پیشگامان هنر نوگرای ایران بودند و چه کسانی که اکنون کار میکنند، همیشه اسم مرحوم «رضا معافی» را میشنویم که جزو اولین افراد تأثیرگذار بوده است. هنوز هم کارهای او در محافل بین المللی و همچنین حراجیها حضور دارد.
این هنرمند گرایش هنرجویان به سمت هنر نقاشی خط را بسیار زیاد دانست و ادامه داد: ما سعی میکنیم هیچ گونه آگهی برای ثبت نام در کلاسها نداشته باشیم. زیرا متقاضیان زیادی دارد. این هنر، چون جدیدتر است و زیاد مؤلفههای سنتی و سخت گیرانه خوش نویسی و همچنین نقاشانه را نمیطلبد و عرصه خلاقیت در این زمینه زیاد است، هرکسی به راحتی میتواند تا حدی گوشهای از این کار را بگیرد و اثری خلق کند.
خراسانی یادآور شد: نقاشی خط، چون هنری حسی است، بعید میدانم که بتوان از هوش مصنوعی در آن استفاده کرد؛ همان گونه که رایانه و تایپ نتوانست جایگاه زیادی را از خوش نویسی بگیرد. اگر از لحاظ هنر در نظر نگیریم و فقط از جنبه کارکردی به آن نگاه کنیم، رایانه تا حد زیادی توانست جایگاه خوش نویسی را بگیرد، اما جای نقاشی و نقاشی خط را به این زودی نخواهد گرفت. ظهور هرکدام از اینها میتواند مزایایی داشته باشد و بالعکس آن نیز میتواند باشد، اما من آن را تهدیدی در کارم نمیبینم. در حوزه ایده یابی شاید در آینده بتواند کمک کند.
سیداحمد حسینی ابریشمی، خالق تابلو «صائبیات»، درباره اثرش گفت: من خط کوفی را نزد استاد خراسانی فراگرفتهام. برخی تصور میکنند این خط انحنا ندارد و سخت است. برعکس، انحنا دارد و من این انحنا را با کمک استاد ایجاد کردهام. بیشتر کارهای موجود در این نمایشگاه فرم محور است، اما کار من هم محتوا دارد و هم فرم. در این اثر که ابعادش ۱.۸۵ در ۷۵سانتی متر است، تک بیتیهای صائب تبریزی را انتخاب کردهام.
شاید خوانایی آن مقداری سخت باشد، اما در نمونههای اولیه نیز همین گونه بوده و خوانایی مقداری سخت است. به این خط «کوفی آفریقایی» میگویند که مقداری به روزرسانی شده است. بسیاری از هنرمندان از رنگ استفاده میکنند، اما من از مرکب استفاده کردهام. خلق این اثر به دلیل اینکه تمرین زیادی داشتم، بیش از سه روز زمان برد.
این هنرمند با اشاره به اینکه کارهایش را بداهه انجام میدهد، بیان کرد: بسیاری از اوقات باتوجه به موسیقیای که گوش میکنم، در حین کار ممکن است حسم تغییر کند؛ بنابراین ترجیح میدهم فقط چند خط بکشم. زیرا فرم معمول آن مشخص است و خطها را میکشم تا زیاد کج و راست نشود. حتی در رنگ گذاری نیز همه فعالیتم را به همان لحظهای که میخواهد شروع شود، واگذار میکنم.
وی افزود: در مشهد اقتصاد هنر بازار متفاوتی نسبت به تهران دارد؛ مثلا در حوزه نقاشی خط در تهران زیاد به محتوا کاری ندارند، اما در مشهد اولین سؤالی که مطرح میکنند، این است که چه چیزی نوشتهاید؟ یعنی فرم را دوست ندارند. اما آنچه در دنیا به آن اهمیت میدهند، فرم است. باتوجه به اینکه مردم خطوط زیاد و مختلفی را دیدهاند، اقبال خوبی به نقاشی خط وجود دارد و اکنون افراد عامه رویارویی جالبی با آن دارند. امیدواریم که دچار مسیر انحرافی نشود.
این هنرمند اظهار کرد: من همیشه در دنیای هنر خود بودهام و زیاد وارد دنیای فناوری و هوش مصنوعی نشدهام. ترجیح میدهم این تجربه را به صورت مرئی انجام دهم، نه با سیستم. هوش مصنوعی به ایده یابی کمک میکند، اما به دانش زبانی نیز نیاز دارد تا به نکات تخصصی اشراف داشته باشید. پیش از آن نیز باید مطالعه داشت.
روح ا... اصغری، خالق تابلو «از جام میبا من بخوان»، درباره اثر خود گفت: تکنیک کار اکرلیک است که به خط کوفی نوین و با رنگ ضدآب قرمز و مشکی و بک گراند اکرلیک نخودی در یک و نیم روز کار شده و ابعادش نیز حدود ۱۵۰در۱۰۰سانتی متر است. من در فیلم «مریم مقدس» خط معلی را دیدم و کارم از آنجا شروع شد. رشته تحصیلی من گرافیک بود که به دلیل بخش تایپوگرافی وارد آن شدم. از سال ۱۳۹۲ نیز در کلاسهای استاد خراسانی حضور دارم. این هنرمند جوان، مشهد را از سردمداران هنر نقاشی خط برشمرد و بیان کرد: در این شهر به دلایلی فروش آثار کمی سخت است. اگر بستر بهتری فراهم شود، اتفاقات بسیار خوبی در این شهر در زمینه هنر نقاشی خط رخ خواهد داد.
وی نقش هوش مصنوعی در زمینه موسیقی را خوب قلمداد کرد و افزود: اگر این فناوری جدید در راستای خدمت به هنر باشد و باعث پیشرفت آن شود، بسیار خوب است، اما یونیک بودن نقاشی خط به دستی بودن آن و آزمون و خطاهایی است که انجام میشود. زیرا در همان آزمون و خطا امکان دارد اتفاقات خوبی رخ دهد و اثر جذابی خلق شود. کارهای کپی شده در بسیاری هنرها وجود دارد، اما اگر به دنبال اتفاق جدیدی باشید و آن اتفاق جدید رخ دهد، جذابیت بیشتری خواهد داشت.
نمایشگاه گروهی نقاشی خط جمعی از هنرجویان کاظم خراسانی، طراح، گرافیست و خوش نویس، با عنوان «با من بخوان»، عصر پنجشنبه ششم دی در نگارخانه آسمان آغازبه کار کرد و تا یازدهم دی، از ساعت ۱۸تا۲۱ ادامه دارد.